الزامات آتشنشانی در ساختمان
ایمنی در برابر آتشسوزی یکی از مهمترین موضوعاتی است که در طراحی و ساخت هر نوع ساختمان باید به آن توجه شود. با
توجه به افزایش جمعیت شهری، تراکم ساختمانها و توسعه آپارتماننشینی، رعایت الزامات آتشنشانی نه تنها یک الزام قانونی،
بلکه ضرورتی برای حفاظت از جان و مال ساکنین است. آتشسوزی ممکن است در اثر خطاهای الکتریکی، نشت گاز، سهلانگاری
یا مشکلات سازهای رخ دهد، اما آنچه میتواند میزان خسارت را کنترل کند، رعایت اصول ایمنی و بهرهگیری از تجهیزات استاندارد است.
الزامات قانونی و مقررات ملی
در ایران، ضوابط ایمنی آتشنشانی از سوی سازمان آتشنشانی و با استناد به مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمانها
در برابر حریق) تدوین و ابلاغ میشود. این مقررات شامل طراحی سازه، مسیرهای فرار، تجهیزات اعلام و اطفای حریق، نوع مصالح و
نحوه تهویه اضطراری است.
ساختمانهایی که از این ضوابط پیروی نکنند، ممکن است در زمان دریافت پایانکار یا بیمه با مشکل مواجه شوند. رعایت این الزامات
بهویژه در ساختمانهای تجاری، برجها، بیمارستانها، مدارس و مکانهای عمومی ضروری است.
مهمترین الزامات آتشنشانی در ساختمان
مسیرهای خروج اضطراری
هر ساختمان باید دارای پله فرار، راهروهای ایمن و خروجیهای مشخص و علامتگذاریشده باشد. این مسیرها باید:
دارای عرض کافی برای خروج جمعیت باشند.
فاقد هرگونه مانع، قفل یا بسته شدن خودکار باشند.
به صورت دائمی روشن و دارای علائم نوری راهنما باشند.
سیستم اعلام حریق
نصب دتکتورها، پنل کنترل، آژیر و چراغ هشدار برای تشخیص سریع حریق الزامی است. سیستم اعلام حریق به افراد کمک میکند تا
پیش از گسترش آتش، محل را ترک کنند. این سیستمها باید به طور دورهای تست و سرویس شوند.
سیستم اطفای حریق
بر اساس نوع و متراژ ساختمان، سیستمهای زیر باید نصب شوند:
جعبه آتشنشانی با شلنگ و شیر آب مخصوص
کپسول آتشنشانی مناسب (پودری، CO2، فوم و…)
اسپرینکلر اتوماتیک در ساختمانهای بلند یا حساس
تهویه و فشار مثبت پلهها
در ساختمانهای مرتفع، باید از سیستمهای فشار مثبت برای جلوگیری از نفوذ دود به پله فرار استفاده شود. همچنین نصب فنهای
تهویه برای خارج کردن دود از طبقات حادثهدیده توصیه میشود.
استفاده از مصالح مقاوم در برابر آتش
دیوارها، درها، سقف و پارتیشنها باید ضدحریق یا با مقاومت حداقل 1 ساعت در برابر آتش باشند. همچنین دربهای ضدحریق مجهز
به فنر بازگشت و دستگیره اضطراری برای دربهای خروج لازم است.
تجهیزات نجات
ساختمانهای بلند باید به تجهیزات نجات اضطراری مانند بالابرهای نجات، نردبانهای فرار و سهپایه نجات در نقاط خاص مجهز باشند.
این تجهیزات به آتشنشانان در امداد و خروج ساکنین کمک میکند.
آموزش و نگهداری دورهای
داشتن تجهیزات ایمنی به تنهایی کافی نیست. آموزش نحوه استفاده از آنها به ساکنان و کارکنان بسیار مهم است. همچنین بازرسی
دورهای و شارژ تجهیزات، بررسی سلامت سیستم اعلام حریق و باز بودن مسیرهای فرار باید به صورت ماهانه یا فصلی انجام شود.
الزامات برای انواع مختلف ساختمانها
ساختمان مسکونی زیر ۵ طبقه: نصب کپسول آتشنشانی در هر طبقه و اعلام حریق دودی کافی است.
ساختمانهای بلندتر از ۶ طبقه: نیاز به سیستم اعلام و اطفای مرکزی، فشار مثبت پلهها، مصالح ضد حریق و مسیرهای فرار استاندارد دارند.
ساختمانهای صنعتی یا تجاری: به سیستمهای اتوماتیک اطفا مانند اسپرینکلر، سامانههای مانیتورینگ آتش و اعلام به مراکز امدادی نیاز دارند.
نتیجهگیری
رعایت الزامات آتشنشانی در ساختمانها نه تنها یک تعهد قانونی، بلکه وظیفهای انسانی و اجتماعی است. در شرایط بحرانی، چند ثانیه
زودتر تشخیص دادن آتش یا داشتن مسیر فرار میتواند جان دهها نفر را نجات دهد. پس پیش از آنکه حادثهای رخ دهد، با رعایت استانداردها،
آموزش و خرید تجهیزات استاندارد، امنیت ساختمان خود را تضمین کنیم.